Świadczenia uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji

Od 1 października 2019 r. wchodzi w życie ustawa z dnia 31 lipca 2019 r. o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji.

Ustawa o świadczeniu uzupełniającym określa warunki nabywania prawa, tryb przyznawania oraz zasady wypłacania i finansowania świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji.

Celem świadczenia uzupełniającego jest dodatkowe wsparcie dochodowe osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji.

Komu przysługuje świadczenie uzupełniające?

Świadczenie uzupełniające przysługuje osobom, które:

• zamieszkują na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli są:

• obywatelami Rzeczypospolitej Polskiej lub
• posiadającymi prawo pobytu lub prawo stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obywatelami państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej, lub
• cudzoziemcami legalnie przebywającymi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

• ukończyły 18 lat i których niezdolność do samodzielnej egzystencji została stwierdzona orzeczeniem o całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji albo orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji, albo orzeczeniem o całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym i niezdolności do samodzielnej egzystencji, albo orzeczeniem o całkowitej niezdolności do służby i niezdolności do samodzielnej egzystencji,
• nie posiadają prawa do świadczeń pieniężnych finansowanych ze środków publicznych albo suma tych świadczeń o charakterze innym niż jednorazowe, wraz
  z kwotą wypłacaną przez zagraniczne instytucje właściwe do spraw emerytalno-rentowych, przed dokonaniem odliczeń, potrąceń i zmniejszeń, z wyłączeniem;

• renty rodzinnej przyznanej dzieciom bez względu na ich wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w okresie do ukończenia 16 lat albo do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat życia, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia,
• zasiłku pielęgnacyjnego oraz innych dodatków i świadczeń wypłacanych wraz z tymi świadczeniami na podstawie odrębnych przepisów

nie przekracza kwoty 1600 zł miesięcznie.

W jakiej wysokości przysługuje świadczenie uzupełniające?

Świadczenie uzupełniające przysługuje w wysokości nie wyższej niż 500 zł miesięcznie,
przy czym łączna kwota świadczenia uzupełniającego i świadczeń pieniężnych finansowanych ze środków publicznych oraz zagranicznych świadczeń emerytalno-rentowych, z uwzględnieniem wyłączeń, o których mowa w ww. ustawie, nie może przekroczyć 1600 zł miesięcznie.

Przykład:

• Emerytura rolnicza przyznana w wysokości 1.250 zł, zatem świadczenie uzupełniające przysługuje w kwocie 350 zł.
• Renta rolnicza z tytułu niezdolności do pracy przyznana w wysokości 1.100 zł, dodatek pielęgnacyjny wypłacany wraz rentą w wysokości 222,01 zł, zatem świadczenie uzupełniające przysługuje w kwocie 500 zł (do łącznego dochodu nie wlicza się kwoty  dodatku pielęgnacyjnego).
• Emerytura rolnicza przyznana w wysokości 1.200 zł, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej wypłaca zasiłek stały w wysokości 300 zł, zatem świadczenie uzupełniające przysługuje w kwocie 100 zł.

W razie przyznania, ustania lub ponownego obliczenia wysokości świadczeń pieniężnych finansowanych ze środków publicznych, świadczenie uzupełniające podlega ponownemu obliczeniu, w taki sposób, aby łączna kwota tych świadczeń wraz ze świadczeniem uzupełniającym, z uwzględnieniem wyłączeń, nie przekroczyła kwoty 1600 zł miesięcznie.

W jaki sposób ubiegać się o świadczenie uzupełniające ?

Prawo do świadczenia uzupełniającego ustala się na wniosek osoby zainteresowanej składany odpowiednio do organu wypłacającego świadczenie emerytalno-rentowe (KRUS, ZUS, inne).

W przypadku osób pobierających emeryturę lub rentę z KRUS wniosek wraz ze stosownymi dokumentami należy złożyć w jednostce organizacyjnej KRUS wypłacającej świadczenie emerytalno-rentowe (oddział regionalny lub placówka terenowa KRUS).

Osoby, które pobierają emerytury z KRUS oraz z ZUS – wniosek o świadczenie uzupełniające winny złożyć w ZUS.

Do wniosku należy załączyć (o ile nie znajdują się w posiadaniu KRUS) dokumenty niezbędne do ustalenia prawa do świadczenia uzupełniającego, a w szczególności:

• orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji lub,
• orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji lub,
• orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym i niezdolności do samodzielnej egzystencji lub,
• orzeczenie o całkowitej niezdolności do służby i niezdolności do samodzielnej egzystencji,
• w przypadku osób uprawnionych do emerytury lub renty zagranicznej bądź innego świadczenia zagranicznego o podobnym charakterze – dokument potwierdzający prawo do tych świadczeń i ich wysokość, wystawiony przez zagraniczną instytucję właściwą do spraw emerytalno-rentowych;

Osoba składająca wniosek o świadczenie uzupełniające musi ponadto złożyć oświadczenie o nieposiadaniu prawa do świadczeń pieniężnych finansowanych ze środków publicznych lub o posiadaniu prawa do takich świadczeń, wskazując nazwę organu przyznającego oraz wysokość przyznanych świadczeń.

Ustalanie prawa i wysokości oraz wypłata świadczenia uzupełniającego

Przyznanie prawa do świadczenia uzupełniającego, odmowa prawa do świadczenia uzupełniającego, zmiana wysokości świadczenia uzupełniającego oraz stwierdzenie ustania prawa do świadczenia uzupełniającego następuje w drodze decyzji.

W przypadku osób pobierających emeryturę lub rentę jedynie z KRUS, decyzje w sprawie świadczenia uzupełniającego wydaje i świadczenie to wypłaca KRUS.

W razie zbiegu prawa do świadczeń emerytalno-rentowych, decyzje w sprawie świadczenia uzupełniającego wydaje i świadczenie to wypłaca ten organ, który wypłaca dodatek pielęgnacyjny (KRUS, ZUS, inne).

Świadczenie uzupełniające przysługuje od miesiąca, w którym zostały spełnione warunki wymagane do jego przyznania, nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek
o to świadczenie.

Jeśli ustaną okoliczności będące podstawą przyznania świadczenia uzupełniającego, prawo do tego świadczenia ustaje od miesiąca, w którym nastąpiło zdarzenie będące podstawą utraty prawa do świadczenia uzupełniającego. Kasa wyda wówczas decyzję, w której stwierdzi ustanie prawa do świadczenia i wstrzyma jego wypłatę.

O czym należy poinformować KRUS, jeśli przyznano świadczenie uzupełniające

Osoba, której przyznano prawo do świadczenia uzupełniającego jest obowiązana poinformować niezwłocznie KRUS o wszelkich zmianach mających wpływ na prawo do świadczenia uzupełniającego oraz jego wysokość, w szczególności o:

• nabyciu prawa do świadczeń pieniężnych finansowanych ze środków publicznych
  (o charakterze innym niż jednorazowe) oraz ich wysokości,
• nabyciu prawa do świadczeń emerytalno – rentowych przyznanych przez zagraniczne instytucje właściwe do spraw emerytalno – rentowych,
• ustaniu prawa do świadczeń pieniężnych finansowanych ze środków publicznych oraz przyznanych przez zagraniczne instytucje właściwe do spraw emerytalno - rentowych,
• niezamieszkiwaniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
• tymczasowym aresztowaniu lub odbywaniu kary pozbawienia wolności.

Osoba, która pobrała nienależnie świadczenie uzupełniające, jest obowiązana do jego zwrotu łącznie z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w wysokości i na zasadach określonych przepisami prawa cywilnego.

Dodatkowe informacje

• Świadczenie uzupełniające jest zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne.
• Ze świadczenia uzupełniającego nie dokonuje się potrąceń i egzekucji.

Komu nie przysługuje świadczenie uzupełniające?

Świadczenie uzupełniające nie przysługuje osobie:

• niepełnoletniej,
• która nie została uznana za niezdolną do samodzielnej egzystencji,
• która posiada wyłącznie orzeczenie o niepełnosprawności,
• która nie zamieszkuje na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
• uprawnionej do świadczeń pieniężnych finansowanych ze środków publicznych, które wraz z zagranicznymi świadczeniami emerytalno-rentowymi przekraczają kwotę 1600 zł (z uwzględnieniem wyłączeń),
• która jest tymczasowo aresztowana lub odbywa karę pozbawienia wolności, z wyjątkiem tej, która odbywa karę pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego.
• Więcej informacji na temat świadczenia uzupełniającego można uzyskać w każdej jednostce organizacyjnej KRUS.
• Wniosek o świadczenie uzupełniające można pobrać ze strony internetowej KRUS www.krus.gov.pl lub uzyskać w każdej jednostce organizacyjnej KRUS.

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 31 lipca 2019 r. o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji (Dz. U. z 2019 r. poz. 1622).